Trashëgimia e vërtetë e Islamit: Hapja e mendjeve, jo ndërtimi i perandorive

Shkruan: Spahic Omer

https://www.zeriislam.com/artikulli.php?id=3451

https://www.zeriislam.com/artikulli.php?id=3451

Sot është e zakonshme si në studimet islame ashtu edhe në ato joislame që termat ‘pushtim’ dhe ‘perandori’ të lidhen me Islamin, muslimanët dhe qytetërimin islam.

Megjithatë, kjo është shumë e papërshtatshme. Ky asociacion është pjesërisht për shkak të përpjekjeve të ish-fuqive koloniale muslimane dhe pjesërisht pseudoshkencës së orientalizmit, e cila synonte të minonte muslimanët dhe të nënçmonte besimin dhe qytetërimin e tyre.

MARKETING

E vërteta historike dhe praktike është se objektivi kryesor i muslimanëve nuk ishte kurrë të pushtonin të tjerët dhe të ndërtonin perandori si rezultat. Sigurisht, pati shumë episode fatkeqe në historinë e gjatë dhe plot ngjyra të qytetërimit islam, të udhëhequr shpesh nga individë të pakualifikuar, por këto ishin përjashtime që nuk mund ta zhvlerësojnë rregullin e kahershëm.

Kontributet civilizuese të muslimanëve ishin aq të pasura dhe të larmishme saqë këto përjashtime zbehen në krahasim me trashëgimitë e krijuara nga rrjedha kryesore muslimane.

Fjala “pushtim” (conquest) u krijua në shekullin XIV dhe do të thotë “të mposhtësh dhe të nënshtrosh një kundërshtar nga një forcë e armatosur” dhe “të pushtosh dhe të marrësh kontrollin e një vendi ose qyteti nëpërmjet përdorimit të forcës”. Fjala e ka origjinën nga paskajorja e latinishtes vulgare “conquaerere” që do të thotë “të kërkosh, të blesh me përpjekje dhe të fitosh” (www.etymonline.com).

Në kontekstin e “pushtimit”, “të kërkosh” nënkupton “kërkimin e mundësive, burimeve dhe të mirave, kudo që të jenë”, “prokurimi me përpjekje” tregon “të bësh gjithçka për të marrë, me çdo mjet të nevojshëm, atë që kërkohet”, dhe “fitore” aludon për “tejkalimin e të gjitha pengesave ekzistuese dhe të mundshme për të mbajtur atë që është fituar, përsëri me çdo mjet të nevojshëm”.

Për më tepër, fjala “perandori” u krijua gjithashtu në shekullin XIV dhe nënkupton “territorin që i nënshtrohet sundimit të perandorëve”, “autoriteti suprem i një perandori” dhe “fuqinë përgjithësisht absolute dhe të padiskutueshme në qeverisje” (www.etymonline.com). Koncepti i “perandorisë” është një rezultat i teorisë politike të përqendruar në idenë e autoritetit të sanksionuar hyjnor.

MARKETING

Prandaj, perandorët nuk ishin përgjegjës para njerëzve ose ndaj ndonjë aspekti të sferës së tyre ose të jetës së kësaj bote në përgjithësi, por më tepër drejtpërdrejt ndaj një autoriteti qiellor ose ndaj vetvetes.

Nuk është çudi që si “pushtimi” dhe “perandoria” u krijuan dhe fituan mjet në një kohë kur fuqitë evropiane në zhvillim po komplotonin për të pushtuar dhe kolonizuar botën, gjoja në emër të eksplorimit dhe zbulimit, dhe për të krijuar perandori që do të lulëzojnë, ashtu siç u vendosën të krijoheshin, në mjediset e pushtimit, nënshtrimit, shtypjes dhe shfrytëzimit.

Megjithatë, ajo që muslimanët kanë bërë gjatë historisë së tyre në ndërveprimet e tyre me të tjerët nuk ka të bëjë fare me nocionin e “pushtimit”. Për më tepër, organizimi i tyre si një komunitet politik, qoftë nën një qeveri të vetme apo qeveri të shumta, nuk ka të bëjë fare me idenë e “perandorisë”.

Detyra kryesore e Pejgamberit dhe e muslimanëve

Pejgamberi Muhammed a.s. u udhëzua që t’ia përcjellë botës mesazhin islam të shpallur, të mos e pushtojë dhe ta konvertojë atë, as të krijojë mbretëri të kësaj bote. Ndriçimi i mendjeve dhe pastrimi i zemrave ishte fokusi kryesor i Pejgamberit që nga dita e parë dhe mbeti i tillë në linjë.

Edhe bota edhe njerëzit i përkasin Allahut të Plotfuqishëm. Ata janë pjesë e një dominimi më të madh dhe më domethënës. Shënimet duhej të rregulloheshin, veçanërisht në lidhje me kush është kush dhe çfarë është çfarë në skemën e madhe të gjërave. Njerëzve duhej t’u tregohej pse dhe si të mos adhuronin krijimin, por Krijuesin, dhe pse dhe si të mos hyjnizonin njerëzit, por Zotin e njerëzve.

Ajo që u duhej njerëzve në Tokë ishte çlirimi nga forma të ndryshme të gënjeshtrës, ku politeizmi ishte vetëm një shembull. Ky çlirim do t’i vendoste ata në rrugën e vetë-afirmimit dhe vetë-përmbushjes.

Ata gjithashtu kishin nevojë për lirinë që rezulton si një mënyrë jetese, duke i lejuar njerëzit të bëjnë zgjedhjet e tyre lirisht dhe të jetojnë e të vdesin me nder me to. Më në fund, njerëzit kishin nevojë për një ndjenjë të re drejtimi drejt shërbimit vetëm ndaj Krijuesit, në vend që t’u shërbenin idhujve të mendjes, kafshërisë dhe materies.

E thënë ndryshe, njerëzit duhej të njiheshin me të Dërguarin e fundit dhe mesazhin përfundimtar që iu dha atij (Besëlidhja e fundit dhe përfundimtare).

Ata kishin nevojë për mjedise mbështetëse sociale dhe politike ku ata mund të pranonin ose refuzonin lirisht Islamin, që do të thotë se ata mund të merrnin përgjegjësinë për mendimet, veprimet dhe pasojat e tyre dhe të kishin kontrollin e fateve të tyre.

Për të qenë besimtar (muslim dhe mu’min) ose ndryshe (kafir), duhet t’i nënshtrohet këtij procesi të emancipimit dhe të kryejë detyrën thelbësore të pohimit. Kurani thotë: “Dhe thuaj: “E vërteta është nga Zoti juaj, e kush të dojë le të besojë. e kush të dojë le të mohojë.” (El-Kehf 29).

Nuk ka “pushtim” në Islam, por vetëm “fet’h” (hapje e territoreve, mendjeve dhe zemrave ndaj Islamit)

MARKETING

Pejgamberi dhe brezat e pasuesve të tij dëshironin t’i siguronin botës atë që i duhej. Ata u angazhuan për “hapjen” e vendeve dhe territoreve (fet’h), së bashku me kontekstet e tyre të ndryshme, në dritën e monoteizmit islam, duke synuar të “hapnin” mendjet dhe zemrat e njerëzve për të njëjtin qëllim.

Në vend të pushtimit të qyteteve dhe fshatrave, muslimanët synuan t’i “zhbllokojnë” dhe “të hapin” ato për përhapjen e së vërtetës dhe për komunikim, ndërveprim dhe dialog më të mirë. Në vend që të pushtonin dhe t’i skllavëronin njerëzit, muslimanët u përpoqën të çlironin dhe “pushtonin” kapacitetet e tyre shpirtërore dhe cerebrale.

Muslimanët dëshironin të fitonin dhe të kapnin zemrat dhe mendjet, sepse nuk ka Islam autentik pa liri dhe asnjë vëllazëri islame – jo, qytetërim islamik – nuk është i mundur pa individë vërtet të lirë dhe të shkolluar. Sigurisht, qytetërimi islam ishte në kulmin e tij kur në krye ishin përcaktuesit shpirtërorë, moralë dhe ndriçues.

Megjithatë, sapo prioritetet u ngatërruan dhe fiksimi për pushtimin për hir të tij dhe krijimi i mbretërive për hir të zgjerimit u përhap, qytetërimi islam, së bashku me të gjitha të mirat që lidhen me idealet dhe parimet e tij të mrekullueshme, filloi të binte.

Kjo është arsyeja pse koncepti kur’anor i “fet’hit” (hapjes, zhbllokimit), i cili është i lidhur me mbizotërimin dhe marrjen e kontrollit të qyteteve dhe vendeve, përkthehet gabimisht si “pushtim”.

Siç u pa më lart, nocioni islam i “pushtimit” është krejtësisht i ndryshëm nga versionet konvencionale që gjenden në të ashtuquajturat qytetërime të tjera.

Ekziston një botë ndryshimi midis “fet’hit” dhe “pushtimit”. Ndërsa e para përfshin hapjen, çlirimin, fuqizimin dhe edukimin, e dyta përfshin mbylljen, nënshtrimin, futjen në zgjedhë dhe dobësimin.

Si rezultat, krijimi i shteteve islame dhe madje edhe i monarkive brenda kornizës së standardit “fet’h” ishte një nënprodukt. Ishte një përshtatshmëri parimore e kërkuar nga kërkesat e ngutshme të pasojave të “fet’hit”.

Krijimi i sferave të ndryshme politike ishte një mjet – edhe pse me disa përjashtime – për t’i shërbyer “fet’hit” si qëllimi përfundimtar. Nëpërmjet thjerrëzës së Islamit, lufta shihej si një formë e mëshirës dhe “fet’hi” shihej si një bekim.

MARKETING

Në Islam, i gjithë autoriteti dhe sundimi i përkasin vetëm Allahut

Kalimthi, është një parim islam që i gjithë autoriteti dhe sundimi i përkasin vetëm Allahut. Ai është Krijuesi dhe Zoti; njerëzit janë thjesht krijimi dhe shërbëtorët e Tij. Në asnjë rrethanë nuk mund të shkëmbehen titujt. Njerëzit përmenden si të fuqishëm dhe sundimtarët vetëm simbolikisht.

E vetmja mbretëri e vërtetë është ajo e Allahut: Mbretëria e Qiellit. Shtrirja e njerëzimit nuk e tejkalon robërinë ndaj Allahut dhe shërbimin ndaj njëri-tjetrit, sepse “nuk ka fuqi apo forcë përveçse nëpërmjet Allahut, Më të Lartësuarit, Më të Lartit, të Madhërishmit dhe të Gjithëfuqishmit”.

Për shkak të kësaj, librat mbi ligjet e qeverisjes islame, të tilla si “El-Ahkam’us-Sultanijjeh” i El-Maverdit, fokusohen në përvijimin e kufijve të udhëzuar hyjnisht të juridiksioneve të sundimtarëve dhe përgjegjësive të tyre ndaj Krijuesit, fesë së Islamit dhe njerëzve, duke përfshirë jomuslimanët.

Të drejtat e tyre sikur janë zhdukur nga qendra e vëmendjes. Në vend që të mbajnë pushtetin, ata që kanë autoritet ilustrohen si në shërbim të të tjerëve.

Në mënyrë të ngjashme, “Arau Ehl’il-Medinet’il-Fadileh” i El-Farabiut paraqet konceptin e një shteti ideal islam përmes idesë së një medineje ose një sërë medinash – mjedise urbane që shërbejnë si qendra nervore të shteteve. Qëllimi i kësaj filozofie politike është të optimizojë aspektet tokësore dhe shpirtërore të njerëzimit përmes drejtësisë kolektive, ndërveprimeve të duhura dhe bashkëpunimit. Politikat që u mungojnë këto elemente nuk janë shtete ideale; në vend të kësaj, ato janë të rrënjosura dhe të drejtuara drejt xhahilijetit (injorancës).

Siç tha Ismail R. Faruki: “Detyra që konceptoi muslimani ishte globale; dhe ai donte të ishte i sigurt se i kishte përmbushur të gjitha. Natyra e detyrës ishte morale dhe fetare, sepse muslimani nuk ishte i shqetësuar as për postet politike dhe as për përfitimet ekonomike. Ishte një tokë e qeverisur nga një rend i ri botëror që ai kërkoi të vendoste; një tokë ku asnjë padrejtësi nuk mund të shpëtojë pa përmbushur zgjidhjen e saj të drejtë; ku idetë janë të lira për të udhëtuar dhe burrat janë të lirë të bindin dhe të binden; dhe ku Islami mund t’i thërrasë njerëzit në unitetin e Zotit, të së vërtetës dhe të vlerës.”

MARKETING

Aktet e shtrembërimit të historisë dhe të së vërtetës

Kështu, për qëllime ilustruese, “Fet’hu Mekah”, sulltani osman Mehmed El-Fatih dhe “Futuhat Islamijjeh” nuk mund të përkthehen si “Pushtimi i Mekës”, Mehmed Pushtuesi,  përkatësisht “Pushtimet Islame”. Një veprim i tillë do të shtrembëronte historinë dhe do të shtrembëronte personalitetet dhe ngjarjet e jashtëzakonshme të lidhura me ta, gjë që mund t’i diskreditonte.

E thënë thjesht, kjo do të ishte e padrejtë. Këto terma ose duhet të mbahen në arabisht ose të arabizohen dhe të përfshihen në gjuhë të tjera.

Muslimanët luftuan vetëm pa liri – ideologjikisht, fizikisht ose të dyja – nga përfshirja me shpalljen e fundit për njerëzimin, duke i lejuar ata të bëjnë zgjedhjet e tyre.

Nëse muslimanët do t’u duhej të hiqnin fizikisht pengesat materiale dhe jomateriale të ngulitura, duke i fuqizuar njerëzit që të zgjidhnin lirisht besimet dhe vlerat e tyre, atëherë ata do të ishin të detyruar të qëndronin për të siguruar që modelet e vjetra të qeverisjes despotike të mos ktheheshin dhe t’i detyronin njerëzit të kthehen në mënyra të vjetra të neveritshme.

Subjektet politike dhe sistemet qeveritare që dolën nga kjo qasje u panë nga muslimanët si kalifate, shtete, sulltanate ose forma të tjera sundimi. Këto entitete, në shkallë të ndryshme, udhëhiqeshin nga parimet e Medinës (ideja e një qyteti-shteti ideal), ummetit, tevhidit, ixhtihadit, mekasid’ush-sheri’ah (objektivat e sheriatit) dhe es-sijaset’ush-sher’ijeh (qeverisja e mirë e bazuar në Kur’an dhe Sunetin e Pejgamberit).

Të konsiderosh ndonjë nga politikat apo shtetet islame si perandori është një gabim intelektual. Për shembull, duke e parë kalifatin dhe shtetin osman si një perandori – pavarësisht nga vetë-identifikimi i tij si “Shteti Sublim Osman” (Devlet-i Aliye-i Osmânîye), “Fushat e mbrojtura mirë” (Memâlik-i Mahrûsa) dhe “Halifati” (Hilâfet Makami), me sulltanët osmanë që shërbenin si kalifë dhe Mbrojtësit e qyteteve të shenjta të Mekës dhe Medinës – nuk respekton osmanët dhe trashëgiminë e tyre civilizuese, si dhe komunitetin më të gjerë islamik.

MARKETING

Agjentët e projektit të kolonializmit perëndimor ishin të vetëdijshëm për veprimet e tyre. Metodat e tyre varionin nga delikate në të vrazhda dhe vulgare. Sir Richard Burton, i cili i referohej të gjithë politikës muslimane ose si “një perandori e zgjeruar” ose “Halife-perandori”, e ilustron këtë të fundit.

Ai madje e interpretoi Fuqinë dhe Sundimin e Allahut të Plotfuqishëm (el-Mulk) si “perandori”. Franz Rosenthal, përkthyesi i “Mukaddimeh” të Ibn Haldunit, përfaqësoi të parin. Ai përktheu në mënyrë të papërgjegjshme terma të pafajshme të Ibn Khaldun, si “El-Memalik’us-Islamijjeh” (“Shtetet Islame”) dhe “Emr’ul-Islam” (“Rasti i Islamit – si fe, shtet dhe qytetërim”), si “Perandoria Islame”.

Objektivi ishte shtrembërimi dhe shtrembërimi i së vërtetës, në mënyrë që ndërtimet e reja dhe narrativat historike të justifikonin një sjellje specifike nga Perëndimi, duke e shfajësuar atë nga kolonizimi kriminal dhe veprimet e “misionit për të qytetëruar” kundër muslimanëve. Myslimanët duhej të portretizoheshin si autorë të tjerë historikë të krimeve, duke çuar në thirrje për çlirimin e botës prej tyre dhe ndikimeve të tyre.

Prandaj, akuzat sugjeronin se ashtu si muslimanët pushtuan botën për të ndërtuar perandori, rajonet e pushtuara duhej të çliroheshin, ose duke i ripushtuar ato, si Reconquista spanjolle, ose duke i transformuar ato përtej njohjes, siç u bë me ish-osmanët. Provinca në Ballkan.

Është e panevojshme të thuhet, duke qenë se osmanët ishin pishtarët më të fundit të qytetërimit islam, ndikimi i të cilëve u shtri thellë në Evropë, ata tërhoqën etiketa si “barbarë”, “rreziku i qëndrueshëm” dhe “shkopi i zemërimit të Zotit”. Rrjedhimisht, ata ishin më së shumti në shënjestër.

Në sytë e Perëndimit, veprimet e tyre nuk shiheshin gjë tjetër veçse pushtim i pamëshirshëm dhe hegjemonia koloniale, që synonte si Perëndimin ashtu edhe Orientin.

Në këtë mënyrë, Perëndimi arriti t’i mbyllte shumicën e dyerve të tij për çdo gjë të mirëfilltë islame dhe myslimane, pasi shumë prej këtyre dyerve ishin hapur (fet’h) dhe pjesa tjetër ishte menduar të hapeshin gjithashtu. Si kështu, për më tepër, çrregullimi i lehtë i religiofobisë perëndimore u shndërrua në kancerin e islamofobisë.

MARKETING

Një shembull i Portugalisë në Brazil dhe muslimanëve në Portugali

Më në fund, sipas një anekdote, një person mburrej se Brazili ishte nën Portugalinë për më shumë se tre shekuj, prandaj brazilianët tani janë të krishterë dhe flasin portugalisht. Në këtë rast, ai u pyet pse, pasi kanë jetuar nën qytetërimin arabo-islamik për më shumë se pesë shekuj, populli portugez nuk është as mysliman dhe as nuk mund të flasë arabisht. Burri ishte i hutuar.

Arsyeja që iu tha ishte se Portugalia as nuk ishte pushtuar, as e kolonizuar nga muslimanet kudo tjetër, ishte shumë më fisnike dhe më e rëndësishme se pushtimi, kolonizimi dhe ndërtimi i perandorisë.

Përktheu[1]:

N. Ibrahimi