Financial Times: Uashingtoni, armiku i Perëndimit!
A do mbijetojë BE-ja në këtë realitet të ri, deri dje të paimagjinueshëm?
Në një artikull të botuar në Financial Times me titull “Shtetet e Bashkuara janë bërë armiku i Perëndimit”, autori Martin Wolf thekson ndryshimet rrënjësore në politikën e jashtme amerikane gjatë mandatit të dytë të Presidentit Donald Trump.
Wolf, analisti kryesor ekonomik i gazetës, thekson se administrata Trump ka braktisur rolin e saj tradicional si udhëheqës i rendit global dhe në vend të kësaj ka adoptuar një qasje izoluese, të bazuar në interes, duke çuar në një afrim të paprecedentë midis Rusisë dhe shteteve të tjera autoritare.
Artikulli analizon tre ngjarje të mëdha nga dy javët e fundit që tregojnë për këtë ndryshim të thellë: njoftimin e Sekretarit të Mbrojtjes të SHBA-së Pete Hegseth për tërheqjen e mbështetjes ushtarake për Ukrainën dhe transferimin e përgjegjësisë në Evropë, pastaj fjalimin e Zv/Presidentit J. D. Vance, në të cilin ai kritikoi demokracinë evropiane dhe në fund negociatat e drejtpërdrejta të Trump me Rusinë për të ardhmen e Ukrainës, duke injoruar aleatët evropianë dhe liderin ukrainas.
Sipas artikullit, Hegseth tha në një takim të NATO-s për Ukrainën më 12 shkurt se Shtetet e Bashkuara nuk ishin më të interesuara për sigurinë evropiane, por përkundrazi ishin të përqendruara në mbrojtjen e kufijve të tyre dhe kundër Kinës.
Në këtë kontekst, artikulli vë në pikëpyetje pikëpamjen mbizotëruese se SHBA i ofron më shumë mbështetje Ukrainës sesa aleatët e saj evropianë. Autori i artikullit i referohet të dhënave nga Instituti i Kielit për Ekonominë Botërore, sipas të cilit ndihma totale evropiane për Ukrainën tejkalon ndihmën amerikane.
Artikulli iu referua edhe deklaratave të J. D. Vance gjatë Konferencës së Sigurisë në Mynih më 14 shkurt, kur ai shprehu shqetësimin për “rënien e vlerave demokratike” në Evropë, duke përmendur si shembull vendimin e qeverisë rumune për të anuluar rezultatet e zgjedhjeve të fundit. Autori i artikullit beson se një kritikë e tillë është disi hipokrite, sepse vetë Trump u përpoq të përmbyste rezultatet e zgjedhjeve presidenciale të vitit 2020 në SHBA.
Ajo që është më e rrezikshme, sipas artikullit, janë negociatat sekrete të Trump me Rusinë për të ardhmen e Ukrainës pa përfshirë asnjë aleat evropian apo edhe udhëheqjen ukrainase. Hegseth tha më parë se Ukraina nuk do të rifitonte kufijtë e saj të njohur ndërkombëtarisht dhe as nuk do të lejohej të bashkohej me NATO-n, një lëshim i qartë amerikan ndaj kërkesave të Moskës.
Sipas shkrimit, këto negociata po zhvillohen në mënyrë të njëanshme, ndërsa shtetet evropiane po mbajnë përgjegjësi për zbatimin e çdo marrëveshjeje të arritur. Autori i artikullit beson se kjo kthesë e ngjarjeve shënon shembjen e konceptit të një “Perëndimi të bashkuar”, i cili ka dominuar që nga fundi i Luftës së Dytë Botërore.
Qasja e Trump-it
Përveç kësaj, artikulli thekson se administrata Trump ka shfrytëzuar ekonomikisht situatën në Ukrainë, sepse Shtetet e Bashkuara kanë kërkuar nga Ukraina 50 për qind të burimeve të saj minerale të tokës së rrallë si kompensim për ndihmën e mëparshme ushtarake, pa dhënë asnjë garanci për mbështetjen e ardhshme, për të cilën Ukraina ra dakord së fundmi.
Autori beson se kjo qasje pasqyron pikëpamjen e Trump-it për luftën Rusi-Ukrainë vetëm përmes prizmit të interesave tregtare, në vend që ta shohë atë si një çështje strategjike apo morale.
Në fund të artikullit, Wolf paralajmëroi se Shtetet e Bashkuara, me administratën Trump, nuk janë më garantuese e rendit ekzistues global, por një fuqi që është indiferente ndaj fatit të aleatëve të saj tradicionalë. Ai thekson se Evropa duhet ta pranojë këtë realitet të ri duke forcuar bashkëpunimin e brendshëm dhe duke rritur shpenzimet e mbrojtjes, përndryshe do të bëhet e prirur për shpërbërje dhe dominim nga fuqitë e mëdha. /tesheshi.com/
