Sipas të dhënave nga një analizë e përbashkët e Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH) për Evropën dhe UNICEF-it, 127,350 raste të fruthit janë regjistruar në rajonin evropian vitin e kaluar, dy herë më shumë se në vitin 2023, dhe numri më i madh i rasteve që nga viti 1997, njoftuan zyrat evropiane të Organizatës Botërore të Shëndetësisë dhe UNICEF.
Më shumë se 40 për qind e rasteve të raportuara në rajonin evropian, i cili përfshin 53 vende në Evropë dhe Azinë Qendrore, ishin te fëmijët nën moshën pesë vjeç dhe më shumë se gjysma e atyre të raportuar kërkonin shtrimin në spital. Sipas të dhënave paraprake, deri më 6 mars 2025 janë regjistruar gjithsej 38 vdekje.
Numri i rasteve të fruthit në rajonin evropian ka ardhur në rënie që nga viti 1997, kur u raportuan pothuajse 216,000, duke arritur në 4,440 raste në vitin 2016. Megjithatë, në 2018 dhe 2019, pati një rigjallërim, në 89,000 dhe 106,000 raste për ato vite. Pas një rënie të shkallës së imunizimit gjatë pandemisë COVID-19, numri i rasteve u rrit ndjeshëm përsëri në 2023 dhe 2024. Normat e vaksinimit në shumë vende nuk kanë arritur ende nivelet para pandemisë, duke rritur rrezikun e shpërthimeve të reja.
Rajoni i Evropës përbënte një të tretën e të gjitha rasteve të fruthit në nivel global në vitin 2024. Vetëm në vitin 2023, 500,000 fëmijë në të gjithë këtë rajon humbën dozën e parë të vaksinës së fruthit, e cila jepet në programet rutinë të imunizimit.
Virus ngjitës
Fruthi është ndër viruset më ngjitëse që prek njerëzit. Përveç shtrimit në spital dhe vdekjeve të shkaktuara nga komplikime të tilla si pneumonia, encefaliti, diarreja dhe dehidratimi, fruthi mund të shkaktojë komplikime shëndetësore afatgjata si verbëria. Ato gjithashtu mund të dobësojnë sistemin imunitar duke “fshirë” kujtesën e tij se si të luftohen infeksionet, duke i lënë të mbijetuarit e fruthit më të ndjeshëm ndaj sëmundjeve të tjera.
Vaksinimi, mbrojtja më e mirë kundër këtij virusi
Më pak se 80 për qind e fëmijëve të kualifikuar për vaksinim në Bosnje, Mal të Zi, Maqedoninë e Veriut dhe Rumani morën dozën e parë të vaksinës së fruthit në vitin 2023, shumë më poshtë normës së kërkuar të mbulimit prej 95 për qind për të ruajtur imunitetin e tufës. Gjatë pesë ose më shumë viteve të fundit, shkalla e mbulimit të dozës së parë ka mbetur nën 70 përqind në Bosnje dhe nën 50 përqind në Mal të Zi.
Rumania raportoi numrin më të madh të rasteve në rajonin evropian për vitin 2024 – 30,692, e ndjekur nga Kazakistani me 28,147 raste.
Fruthi mbetet një kërcënim i rëndësishëm global. Në vitin 2024, në mbarë botën u raportuan 359.521 raste të fruthit. Transmetimi i virusit përtej kufijve dhe kontinenteve ndodh rregullisht dhe epidemitë e kësaj sëmundje tepër ngjitëse do të ndodhin kudo ku virusi gjen “xhepa” të individëve të pavaksinuar ose të nënvaksinuar, veçanërisht fëmijëve.
Luftimi i fruthit
UNICEF-i dhe OBSH/Evropa po punojnë me qeveritë, me mbështetjen e partnerëve si Bashkimi Evropian dhe Aleanca Globale për Vaksinat dhe Imunizimin, për të parandaluar dhe reaguar ndaj shpërthimeve të fruthit duke angazhuar komunitetet, duke trajnuar punonjësit e shëndetësisë, duke forcuar programet e imunizimit dhe sistemet e mbikëqyrjes së sëmundjeve dhe duke nisur fushata të kapjes.
UNICEF-i dhe OBSH/Evropa po u bëjnë thirrje qeverive në vendet me shpërthime aktive të fruthit që të rrisin urgjentisht identifikimin e rasteve, gjurmimin e kontakteve dhe fushatat e vaksinimit urgjent. Është thelbësore që vendet të analizojnë shkaqet kryesore të këtyre epidemive, të adresojnë dobësitë në sistemet e tyre shëndetësore dhe të përdorin në mënyrë strategjike të dhënat epidemiologjike për të identifikuar dhe mbyllur boshllëqet e imunizimit. Në qendër të të gjitha përpjekjeve duhet të jetë puna me prindërit hezitues dhe brenda komuniteteve të margjinalizuara, si dhe adresimi i aksesit të pabarabartë ndaj vaksinave.
Vendet që aktualisht nuk kanë shpërthime të fruthit duhet të përgatiten, duke përfshirë identifikimin dhe adresimin e boshllëqeve në imunitet, ndërtimin dhe ruajtjen e besimit të publikut te vaksinat dhe ruajtjen e sistemeve të forta shëndetësore. /tesheshi.com/
