Ç’ndodhi këtë të hënë në Procesin e Berlinit?
Kryeministrat e gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor nënshkruan një Plan të ri Veprimi për një treg të vetëm rajonal në samitin e Procesit të Berlinit më 14 tetor, si pjesë integrale e Planit të Rritjes së Bashkimit Evropian për Ballkanin Perëndimor.
Është nënshkruar edhe një marrëveshje e re për mobilitet, e cila përfshin qasje në arsimin e lartë, shkruan Radio Evropa e Lirë.
Siç tha më parë, duke shpallur nënshkrimin, mikëpritësi i samitit, kryeministri gjerman Olaf Scholz, tha se dokumentet e nënshkruara “do ta bëjnë jetën më të lehtë për njerëzit”.
Plani i ri i Veprimit për një treg të vetëm rajonal për periudhën 2025-2028 u nënshkrua nga kryeministrat e Serbisë, Maqedonisë së Veriut, Malit të Zi, Kosovës dhe Shqipërisë, si dhe kryesuesi i Këshillit të Ministrave të Bosnjë-Hercegovinës.
Më 11 tetor, vendet anëtare të BE-së miratuan tashmë axhendat e reformave për pesë vendet e Ballkanit Perëndimor, në mënyrë që ato të marrin të drejtën për të marrë burime financiare nga Plani Evropian i Rritjes për rajonin.
Vetëm Bosnja dhe Hercegovina nuk mori dritën jeshile sepse Sarajeva dërgoi në Bruksel një dokument jo të plotë në shtator që nuk i plotëson kriteret e Komisionit Evropian, kështu që axhenda e reformave nuk u konsiderua as në nivel të vendeve të BE-së.
Në mbledhjen e kolegjit të Komisionit Evropian, që do të mbahet më 16 tetor, pritet që ky institucion të miratojë zyrtarisht axhendat e reformave për pesë vendet e Ballkanit Perëndimor.
Për BE-në, anëtarësimi i vendeve të Ballkanit Perëndimor është një prioritet gjeopolitik, theksoi komisioneri për Zgjerimin Oliver Varhelyi gjatë samitit në Berlin më 14 tetor.
“Ne po punojmë me të gjitha instrumentet tona për të përshpejtuar procesin në mënyrë që ta arrijmë atë në të ardhmen e afërt,” tha Varhelyi.
Kancelari gjerman, në hapjen e samitit i bëri thirrje Kosovës dhe Serbisë që të angazhohen më aktivisht në normalizimin e marrëdhënieve të ndërsjellta, duke premtuar se do të bashkëpunojnë personalisht me të dyja vendet.
“Ne kemi nevojë për një dinamikë të re… Unë do t’u thosha sot miqve të mi nga Beogradi dhe Prishtina: Ju lutem, mos lejoni që e kaluara t’ju ndalojë në rrugën drejt një të ardhmeje paqësore dhe të begatë. Jam i bindur se ajo e ardhme është në BE dhe ka vetëm një mënyrë për të arritur deri te kjo: zbatimi i plotë i marrëveshjeve të arritura”, tha Scholz gjatë fjalës së hapjes.
“Unë do të vazhdoj të punoj personalisht me të dy vendet për të siguruar që ata të përfitojnë nga kjo mundësi,” shtoi ai.
Scholz tha se Procesi i Berlinit “është instrumenti më i mirë jo vetëm për bashkëpunimin rajonal, por edhe për përshpejtimin e integrimit evropian të të gjitha vendeve të Ballkanit Perëndimor”.
“BE është e kompletuar me Ballkanin Perëndimor si pjesë,” tha ai.
Qëllimi i takimeve me liderët e vendeve të Ballkanit Perëndimor si pjesë e Procesit të Berlinit, të cilat mbahen çdo vit që nga viti 2014, është afrimi gradual i Serbisë, Shqipërisë, Bosnje dhe Hercegovinës, Kosovës, Malit të Zi dhe Maqedonisë së Veriut ndaj Bashkimi Evropian.
Nga gjashtë vendet, Kosova nuk është i vetmi kandidat zyrtar për anëtarësim në BE, kryeministri i së cilës Albin Kurti tha në samitin e 14 tetorit në Berlin se “është koha që Kosova të marrë statusin e kandidatit zyrtar”.
Në fjalimin e tij në samit, kryeministri i Kosovës njoftoi një vendim të njëanshëm që nga 1 janari 2025, Kosova do t’i lejojë qytetarët e Bosnjës të hyjnë pa viza.
“Përgjatë një dekade është bërë përparim i dukshëm në Procesin e Berlinit, por duhen më shumë veprime. Paradoksi lindi në janar të këtij viti kur qytetarët e Kosovës morën një regjim pa viza për të udhëtuar në BE, por ata ende nuk kishin lirinë e lëvizjes në Bosnje dhe Hercegovinë”, tha Kurti në Berlin.
BE nuk ka marrë një anëtar të ri që kur Kroacia u anëtarësua në 2013. Megjithatë, zyrtarët e BE-së thanë se lufta në Ukrainë dhe çështje të tjera gjeopolitike nënvizojnë rëndësinë e një partneriteti strategjik midis BE-së dhe Ballkanit.
Plani i ri i Veprimit për Tregun Unik Rajonal, i cili u nënshkrua në Berlin më 14 tetor, bazohet në rezultatet e Planit të mëparshëm të Veprimit nga viti 2021 deri në vitin 2024, i miratuar në Samitin e Procesit të Berlinit 2020 në Sofje.
Samiti u mbajt ku Procesi i Berlinit si iniciativë ndërqeveritare u lançua dhjetë vjet më parë, me iniciativë të ish-kancelares gjermane Angela Merkel.
Qëllimi i procesit është të lidhë vendet e Ballkanit Perëndimor dhe BE-në dhe t’i ndihmojë ata të ndërtojnë marrëdhënie të ndërsjella mbi bazën e vlerave evropiane.
Ai shërben si një platformë për bashkëpunim të nivelit të lartë ndërmjet zyrtarëve të Shqipërisë, Bosnjë-Hercegovinës, Malit të Zi, Kosovës, Maqedonisë së Veriut dhe Serbisë dhe fokusi është krijimi i një tregu të përbashkët rajonal, me rreth 18 milionë banorë.
Synimi është që vendet e Ballkanit Perëndimor të bashkëpunojnë në zhvillimin e infrastrukturës, uljen e papunësisë, rritjen e konkurrencës së ekonomisë, pajtimin reciprok, arsimin, ekologjinë.
Në kuadër të Procesit të Berlinit u nënshkruan marrëveshje për njohjen reciproke të kartave të identitetit, diplomave universitare dhe kualifikimeve profesionale. U ra dakord gjithashtu për bashkëpunim në fushën e transportit, energjisë, ekologjisë, dixhitalizimit dhe roaming.
Samitet e Procesit të Berlinit mbahen një herë në vit, ndërsa ai i mëparshmi është mbajtur në nëntor 2022 në Berlin. Të gjitha vendet e Ballkanit Perëndimor nënshkruan marrëveshje të njëjta në samit dhe morën përsipër t’i ratifikojnë ato. /tesheshi.com/
